PEPTIČKI ULKUS –
Fokalni prekid kontinuiteta mukoze GIT, koji zahvata celu debljinu epitela i dopire ispod njega, a koji nastaje zbog delovanja digestivnog želudačnog soka.
Lociran je u bilo kom delu GIT koji je dostupan delovanju želudačnog soka: želudac (obično lociran na maloj krivini ili u piloričnom delu), ezofagus, duodenum (najčešće) i jejunum.
Nastaje kada postoji nesklad u odnosu između količine želudačne sekrecije i stepena zaštite epitelne barijere i mukusa u želucu, odnosno mukus i neutrališuće delovanje duodenalnih sokova u duodenumu. Ulkus pilorusa nastaje kao rezultat poremećaja u peristaltici duodenuma, obrnuta peristaltika, koja uslovljava povratak duodenalnog sadržaja u želudac, i uzrokuje oštećenja želudačne barijere sa povećanjem njene propustljivosti za H+. Faktori nastanka:
– genetski – osobe sa 0 krvnom grupom češće oboljevaju od ulkusa duodenuma;
– emocionalni stres – zbog povećane stimulacije vagusa;
– uzimanje alkohola ili lekova koji oštećuju želudačnu barijeru (aspirin, kortikosteroidi) ili povećanje sekrecije kiseline (kofein);
– prisustvo bakterija Helicobacter pilory.Stres ulkus koji podrazumeva erozije sluznice želuca ili duodenuma koje nastaju kao posledica psihičkog ili fiziološkog stresa. Ima više formi: hipovolemijski šok nakon traume, povrede ili hiruške intervencije; sepsa; teške opekotine (Curlingov ulkus); moždana trauma (Cushingov ulkus).
Na osnovu patogenetskih mehanizama dele se na:
1. one koji nastaju zbog oštećenja mukusne barijere ishemijom mukoze i
2. one koje nastaju zbog hiperaciditeta izazvanog ekscesnom stimulacijom vagusa (moždane lezije).
Komplikacije ulkusa:
hemoragija – nastaje zbog erozije venskog ili arterijskog krvnog suda i manifestuje se povraćanjem krvi ili pojavom krvi u stolici. Ako je krvarenje akutno i obilno – kardiogeni šok.
Opstrukcija nastaje zbog edema, spazma glatke muskulature ili zbog kontrakcije ožiljnog tkiva. Otežano pražnjenje želuca u težim slučajevima može dovesti do povraćanja nesvarene hrane.
Do perforacije dolazi usled razaranja svih slojeva zida želuca ili duodenuma. Perforacija omogućava prodor GI sadržaja u abdominalnu šupljinu i razvoj peritonitisa.