Tokom trudnoće mogu se javiti određena stanja koja zahtevaju lečenje, a u današnje doba se upravo zbog adekvatnog lečenja smanjila stopa spontanih pobačaja i prevremenih porođaja kao i mortalitet trudnica i babinjača(porodilja).

Danas se koriste lekovi u svrhu prekida trudnoće, terapije pretećeg spontanog pobačaja i prevremenog porođaja, indukciji i stimulaciji porođaja i lečenju postporođajnog krvarenja.
Za prekid trudnoće najčešće se koristi hirurška metoda dilatacije i abrazije (kiretaža) do 14 nedelje. U prvom trimestru efikasan je i mifepriston. Ponekad se uz kiretažu koriste preparati za omekšavanje cerviksa kako bi se smanjila trauma; to su prostangladini gemeprost i misoprostol. Prostangladini se luče endogeno tokom intraamnijske instilacije hipertoničnog rastvora NaCl kada uzrokuju kontrakcije što se ponekad koristi za izazivanje pobačaja. U principu je dopušten pobačaj do 10 nedelje trudnoće, kasnije se izuzetno može učiniti ako za to postoje medicinske indikacije (malformacije ploda, bolest trudnice).
Preteći prevremeni pobačaj manifestuje se krvarenjem, grčevima, ili ultrazvučno vidljivim hematomom, odnosno kombinacijom navedenog, do 24 ——tj trudnoće, a kasnije se tretira kao prevremeni porođaj. Ta je granica određena kao ona kada plod može preživeti u ekstrauterinim uslovima te je zakonska granica za medicinski indukovani prekid trudnoće.
Kao terapija prevremenog pobačaja koristi se progesteron, iako je efikasan samo u stanjima manjka progesterona ( insuficijencija žutog tela), te se daje do 12 tj trudnoće do kada to stanje i postoji. Međutim, u današnjoj praksi progesteron se daje u svim stanjima lečenja prevremenog pobačaja, a i duže od 12 tj, zbog neškodljivosti i psihološkog efekta.
Prevremeni porođaj leči se uterotonicima, simpatomimeticima (supstancama koje se vežu na beta receptore u materici i sprečavaju grčeve), progesteronom, te danas sve više, magnezijumom. Uterotonici ili oksitotična sredstva jesu sredstva koja selektivno stimulišu mišićnu aktivnost materice. Kao uterotonici koriste se ergometrin, metilergometrin i oksitocin te dinoproston i karboprost. Uz to se daju kortikosteroidi za ubrzanje zrelosti pluća i vitamin K za prevenciju moždanog krvarenja kod ploda, koji će se, eventualno, prevremeno roditi.
U indukciji porođaja koristi se oksitocin, hormon hipofize koji fiziološki podstiče početak i napredak porođaja. Porođaj se može indukovati iz medicinskih razloga (bolest majke, preteća asfiksija ploda, prenošenje i sl.) ili iz socijalnih uslova (udaljenost porodilje od bolnice i sl). Oksitocin se koristi i u spontanom porođaju tokom kojeg su oslabili trudovi pa je produžen, što povećava morbiditet majke i deteta.
Krvarenje nakon porođaja nastaje zbog povrede porođajnog kanala, zaostale posteljice ili atonije uterusa. Prve dve se leče hirurški, a zadnja uterotonicima poput oksitocina i ergometrina.
Dojenje je fiziološki proces koji zahteva saradnju majke i deteta. Ponekad dolazi do potrebe za sprečavanjem stvaranja mleka u stanjima kada dojenje nije poželjno ili moguće; kako bi se suzbilo naticanje i bol u dojkama.

Registar lekova :

G02 Ostali ginekološki preparati
G02A Uterotonici
G02AB Alkaloidi ražene glavnice
ergometrin – Ergometrin
metilergometrin – Ergotyl
G02AD Prostaglandini
dinoproston – Prepidil, Prostin E2
karboprost – Prostin 15M
G02B Lokalni kontraceptivi
G02BA Intrauterini kontraceptivi
levonorgestrel – Mirena
G02C Ostali ginekološki preparati
G02CB Inhibitori prolaktina
bromokriptin – Bromergon
G02CC Antiinflamatorici za vaginalnu primenu
benzidamin – Tantum Rosa
G02CX Ostali ginekološki preparati
atosiban – Tractocile

Uterotonici

Ergometrin
Ergometrin je prirodan, u vodi rastvorljiv alkaloid ražene glavnice (Secale cornutum).
Derivat je lizerginske kiseline, a po farmakološkom efektu smatra se simpatolitikom.
Pojačava i umnožava ritmične kontrakcije materice i progresivno pojačava tonus njene muskulature. Taj je efekat posebno izrazit kod gravidne materice.
Koristi se za sprečavanje i lečenje krvarenja materice nakon porođaja, carskog reza ili pobačaja, aktivno vođenje trećeg porođajnog doba i za ubrzanje involucije materice zbog atonije.
Dugotrajnu primenu ergometrina treba izbegavati. Dolazi u obliku tableta i injekcija.

Metilergometrin
Metilergometrin je polusintetski derivat ergometrina, prirodnog alkaloida ražene glavnice (Secale cornutum). Razlika je u jednoj metilnoj grupi. Od svih prirodnih i polusintetskih alkaloida ražene glavnice ima najbrže i najsnažnije delovanje na uterus. Kao i ergometrin pojačava i umnožava ritmičke kontrakcije materice i progresivno pojačava tonus njene muskulature. Delovanje metilergometrina nešto je duže i jače od delovanja ergometrina.
Pravovremenom primenom metilergometrina održava se ritmička aktivnost materice nakon porođaja, smanjuje opasnost od kasnijih atonija, fiziološkog gubitka krvi i mogućnost krvarenja.
Koristi se u iste svrhe kao i ergometrin. Za razliku od ergometrina koristi se u situacijama kada je neophodan hitan efekat. Dolazi u obliku rastvora i injekcija

Tokolitici
Trudnoća je izuzetno osetljivo stanje u životu žene. Malene disturbancije kod osetljivih trudnica mogu izazvati prevremene trudove. Prevremeni trudovi se obično počinju javljati iza 20. nedelje trudnoće. Ukoliko one postanu izuzetno učestale i jake tada dolazi do opasnosti da dođe do prevremenog porođaja. Kako fetus još nije dovoljno sazreo, niti je spreman za spoljašnji svet mora nakon rođenja biti negovan u “inkubatorima”. Takvo novorođenče nazivamo nedonošče. Radi sprečavanja prevremenih trudova koriste se tokolitici kao što je ritodrin.

Ritodrin
Ritodrin je po strukturi sličan adrenalinu i spada u grupu simpatomimetika.
Svojim delovanjem na glatke mišiće materice smanjuje učestalost i jačinu kontrakcija materice. Koristi se za sprečavanje prevremenih trudova (nakon 20 nedelja trudnoće) te za prevenciju prevremenih trudova nakon ginekoloških operacija.
Ritodrin se ne sme primenjivati pre dvadesete nedelje trudnoće, a ni u onim stanjima u kojima produženje trudnoće predstavlja opasnost za majku i fetus.

Prilagodjeno na srpski sa sajta farmakologija.com