Članak iz časopisa: PharmaMedica Broj 42
Mr sci. dr Miloš Trojanović specijalista dermatovenerologije
Androgenska alopecija je najčešći oblik gubitka kose kod muškaraca i kod žena. Još je nazivamo “muška”, “genetska” ili “nasledna” ćelavost.
Kod muškarca se obično počinje javljati između dvadesete i tridesete godine života, kod žena nešto kasnije, obično u menopauzi kada dolazi do hormonalnih promena u organizmu.
Kod muškaraca dolazi do usecanja granice kapilicijuma u čeono-slepoočnim predelima, zatim smanjenje gustine kose u čeono-slepoočnim regijama, gubitak kose na temenu, te spajanje ovih alopetičnih polja.
Kod žena se kosa ravnomerno stanjuje i proređuje po celom području temena te retko vodi u potpunu ćelavost kao kod muškaraca.
Kod muškaraca postoji 8 tipova,a kod žena 3 tipa androgenske alopecije.
Prema studijama, 30% muškaraca u 25. godini, 40% muškaraca u 40-tima, 50% muškaraca u 50-tima kao i 20 – 30 % žena pokazuju znakove androgenske alopecije.
Kod androgenske alopecije postoji povećana osetljivost genetski predisponiranih dlačnih folikula kose prema androgenim hormonima.
Dlačni folikulli kapilicijuma kod osoba sa androgenskom alopecijom pokazuju povećanu aktivnost enzima 5 alfa-reduktaze koja deluje na sledeći način:
a) Enzim 5 alfa-reduktaza pretvara Testosteron u DHT (Dihidrotestosteron)
b) DHT se veže na androgene receptore na folikulu dlake
c) DHT smanjuje ciklus dlačnog folikula i izaziva njihovo smanjenje
Žene pokazuju blažu formu androgenske alopecije zato što u odnosu na muškarce imaju niži nivo slobodnog testosterona u cirkulaciji.
Posledice delovanja DHT-a se manifestuju kroz otvrdnuće kolagena oko korena dlake, čime se onemogućava dotok hranjivih materija pa tako koren postaje sve slabiji, a dlake sve tanje, sve dok koren u potpunosti ne prestane rasti.
DHT može izazvati razne upalne procese, a naročito perut. Uz navedeno, zbog DHT-a skraćuje se anagena faza rasta kose dok se produžava telogen, faza mirovanja i ispadanja kose.
U lokalnoj terapiji se koriste još i Minoksidil losion (u koncentracijama 2% za žene i 5% za muškarce), kao i tretinoin kao dodatak rastvoru minoksidila.
U sistemskoj terapiji se daju estrogeni samo kod žena, finasterid kod muškaraca retko zbog neželjenih efekata (impotencija,smanjenje libida,uvećanje dojki itd.) hiruške intervencije (transplatacija kose), kao i razne estetske korekcije (bojenje kose,trajno kovrdžanje,perike itd.)