Tokom životnog veka naš organizam izložen je brojnim izazovima iz spoljašnje sredine koje imunski sistem mora uspešno da prevaziđe, održi homeostazu i spreči pojavu bolesti .
PIŠE: MAG.FARM. ALEN RELJIĆ
β-glukani su poslednjih godina u fokusu naučnih istraživanja i zahvaljujući tome dobijaju sve više na značaju nakon što je utvrđeno da doprinose optimizaciji, oporavku i jačanju mnogih imunoloških funkcija. β-glukani, spadaju u najznačajnije komponente za proizvodnju novel food i funkcionalne hrane, a hemijski predstavljaju polisaharide koje sačinjavaju jedinice lančano povezane glukoze različitim vezama. Imunomodulatorno dejstvo imaju samo oni molekuli kod kojih su jedinice glukoze povezane β-1,3 i 1,6-vezom. Istraživanja su takođe pokazala da nerastvorni oblik
(1,3/1,6) β-glukana ima daleko veću biološku aktivnost u poređenju sa rastvornim oblikom (1,3/1,4).
Koji su izvori β-glukana?
Među najznačajnije izvore ubrajaju se ćelije kvasca koje predstavljaju dobar izvor β-(1,3/1,6)-D glukana. Osim kvasca, β-glukan se može izolovati i iz ječma, zobi, različitih vrsta medicinskih gljiva: reishi, maitak, bukovače.
Kvalitativne razlike među izvorima dobijanja upravo potiču od koncentracije i predominacije određenog oblika β-glukana u sastavu.
Bukovača se smatra jednim od najboljih izvora jer sadrži najaktivniju formu tzv. nerastvornog β-glukana.
Koji su mehanizmi dejstva β-glukana?
Ciljne ćelije dejstva β-glukana sadrže specifične receptore za β-glukan, a to su, uglavnom, ćelije urođenog imuniteta: makrofazi, neutrofili, monociti, NK ćelije i dendritske ćelije. Glavni receptor za koji se vezuju β-glukani je Dectin-1 receptor.
Dectin-1 se sastoji od dva liganda-adhezina koji su povezani. Jedan od njih prepoznaje β-1,3 i/ili 1,6 -D glukan i pokreće imunološku reakciju koja rezultuje aktivacijom ciljnih ćelija uz fagocitozu, respiratorni prasak i sekreciju citokina koji eliminišu patogene.
Koji su benefiti primene β-glukana?
β-glukani i infekcije
U vremenu neracionalne i prekomerne upotrebe antibiotika i sve izraženije rezistencije bakterija jasno je da je jedini način da se ovo predupredi adekvatna profilaksa. Naučna istraživanja su pokazala da β-glukani povećavaju otpornost organizma prema bakterijama i virusima, uključujući i virus influence, a osim toga značajno skraćuju period oporavka od infekcije. Smatra se da β-glukani inhibiraju replikaciju virusa u početnom stadijumu same infekcije te se njihova primena preporučuje pri pojavi prvih simptoma infekcije, ali i preventivno,
na početku sezonskih epidemija virusa.
β-glukani i alergijske reakcije
U skladu sa klasičnom higijenskom teorijom o nastanku alergija zbog poremećaja TH1/ TH2 odnosa limfocita pokazano
je da β-glukani stimulišu povećanje TH1 subpopulacije i posledično simptomi alergijskih reakcija znatno su slabiji.
Istraživanja koja su sprovedena na pacijentima koji su tokom više nedelja unosili beta-glukan utvrdila su smanjenje
TH2 citokina, kao i broja eozinofila koji su izvršne ćelije inflamatornog procesa.
Rezultati istraživanja dovode do zaključka da β-glukan može imati važnu ulogu u dodatnoj terapiji uz konvencionalnu
terapiju alergijskih stanja.
β-glukani i metabolizam
β-glukani omogućavaju adekvatan metabolizam ugljenih hidrata tako što redukuju postprandijalnu hiperglikemiju,
zatim snižavaju LDL i ukupni holesterol što ukazuje na to da predstavljaju značajan agens u prevenciji hroničnih
nezaraznih oboljenja, diabetes mellitus-a i hipertenzije.
β-glukani i kancerogena oboljenja
Neka istraživanja su pokazala da kombinovanje antineoplastične terapije sa β-glukanima povećava efekat terapije
i stopu preživljavanja, ali i smanjuje brzinu i stepen nastajanja metastaza.
Takođe, smatra se da β-glukani smanjuju neželjene efekte hemioterapije i štetne posledice zračenja.
Neki od efekata koji se pripisuju β-glukanima su i ubrzanje zarastanja rana, smanjenje bola kod pacijenata koji boluju od sistemskog lupusa i reumatoidnog artitisa, detoksikaciona i hepatoprotektivna funkcija, ali i izražen antioksidativni kapacitet. Iz svega što je navedeno jasno se može zaključiti da je ciljna grupa za primenu β-glukana široka. Ona obuhvata celokupnu populaciju.