OPSTRUKTIVNI POREMEĆAJI VENTILACIJE
nastaju pri suženju disajnih puteva i povećanju otpora strujanja vazduha. Najčešći uzroci opstrukcije centralnih disajnih puteva su: ožiljno tkivo, tumori, pritisak okolnih organa, traheomalacija, a opstrukcije manjih disajnih puteva: bronhijalna astma, hronični bronhitis, cistična fibroza i emfizem pluća. Nastaju zbog endobronhne ili egzobronhne opstrukcije. Endobronhna opstrukcija može nastati zbog: edema sluznica disajnih puteva, diskrinije, bronhospasma, hiperhrofije glatke muskulature u zidu disajnih puteva. Najvažniji uzok egzobronhne opstrukcije puteva je gubitak elastčicnosti odnosno povećanje rastegljivosti zida bronhiola. Može je izazvati i kompresija traheobronhijalnog stabla tumorom, cistom, apscesom.
Astma je oboljenje koje karakteriše hipersenzitivnost traheobronhijalnog stabla na različite bronhokonstriktorne stimuluse, što rezultuje pojavom povremenih, reverzibilnih suženja disajnih puteva zbog bronhospazma.
Asmaticni napadi su izazvani:
1) inhalacionim alergenima (polen, prašina od perja ili lana, spore plesni) koji pokreću reakciju imunološke preosetljivosti I tipa, sa oslobađanjem niza medijatora iz mastocita i krvnih bazofila (histamin, leukotrijeni, prostaglandini);
2) udisanjem hladnog vazduha, duvanskog dima, fizičkim naporom, psihičkim faktorima, uzimanjem nekih lekova (aspirin, ibuprofen).
Hronični bronhitis je klinički poremećaj koji karakteriše prekomerna sekrecija mukusa, usled koje dolazi do hroničnog produktivnog kašlja. Da bi se postavila dijagnoza potrebno je da pacijent kašlje najmanje 3 meseca/godini najmanje 2 godine i da se isključi postojanje tuberkuloze i bronhiektazija. Bolest se vezuje za iritaciju bronhijalnog stabla različitim iritansima (duvanski dim, rekurentne bakterijske i virusne infekcije). Zbog opstrukcije disajnih puteva, nastaje nesklad između ventilacije i perfuzije, i nastaje hipoksemija.
Cistična fibroza je genetski determinisano oboljenje koje karakteriše sekrecija abnormalnog viskoznog mukusa, odnosno nekih drugih egzokrinih fluida (pljuvačka i znoj). Viskozni sekreti dovode do opstrukcije pankreasnih i hepatičnih izvodnih kanala i bronhiola, što dovodi do razvoja fibroznih promena u tim organima. Ove osobe rano umiru, zbog respiratornih poremećaja i njihovih sekundarnih komplikacija.
Emfizem pluća karakteriše gubitak elasticiteta pluca i abnormalno trajno proširenje vazdušnih puteva distalno od terminalnih bronhiola, sa destrukcijom alveolarnih zidova i plućnih kapilara. Razlikujemo 2 oblika plućnog emfizema: centrolobularni (CLE) gde promene selektivno zahvataju respiratorne bronhiole, dolazi do fenestracije njihovog zida, pa se one medjusobno spajaju i panlobularni (PLE) gde dolazi do proširenja i destrukcije alveola distalno od terminalne bronhiole. Komplikacije emfizema mogu dovesti do razvoja pneumotoraksa (prodor vazduha u interpleularni prostor) i plućnog srca (zbog destrukcije plućnih krvnih sudova i povećanja otpora protoku krvi kroz pluća).