Kako je opšta anestezija dosta opasan medicinski zahvat i kako su brojni nesretni slučajevi tako se sve više u hirurškoj praksi (a u stomatološkoj isključivo) koriste lokalni anestetici.
To su sredstva koja reverzibilno i privremeno blokiraju prenos nadražaja u perifernim nervima na mestu primene. Posledica je gubitak osećaja bola u tom području tela. Osim osećaja bola blokiran je i osećaj toplo/hladno i osećaj dodira te duboki osećaj.
Prvi lokalni anestetik bio je kokain, a na osnovu njega su sintetisani drugi anestetici kao što su benzokain, tetrakain, prokain, lidokain, bupivakain, cinkokain i artikain. Danas su u upotrebi lidokain, i artikain.
Imamo dve grupe lokalnih anestetika s obzirom na hemijsku strukturu:
– estri (prokain, benzokain, kokain, tetrakain)
– amidi(lidokain, artikain, bupivakain, cinkokain)
Mehanizam delovanja lokalnih anestetika je blokiranje puteva impulsa tako što lokalni anestetici sprečavaju prolazak natrijumovih jona kroz membranu nerava i time onemogućuju nastanak akcionog potencijala. Smatra se da lokalni anestetici začepljuju natrijumove kanale sa unutrašnje strane membrane nerava.
Lokalni anestetici su azotne baze i kao takve podložne su vezivanju slobodnih vodonikovih jona (i prelasku u naelektrisani amonijumov jon) ako je pH tkiva sniženo (kiseli pH). A to je slučaj s upaljenim tkivom! Lokalni anestetik će slabije delovati ako je u jonskom obliku! To znači da lokalni anestetik slabo deluje u upaljenom tkivu i nema ih smisla injektirati u upaljeno tkivo da bi se time olakšala bol. Tada je bolje primeniti jedan od NSAR-a.
Lokalni anestetici ne prodiru kroz zdravu netaknutu kožu ali deluju na ranama. To znači da ih je potrebno injektirati kroz kožu, ali ako su u pitanju rane (recimo, hemoroidi) tada će ipak delovati i ima ih smisla tada primeniti.
Lokalni anestetici se primenjuju injektiranjem pod kožu, ili u tkivo koje treba anestezirati, ali mogu se primeniti u blizini velikih nerava. Tada se anestezira cela regija koju taj nerv inerviše. Takođe, moge se primeniti intravenski ako je potrebno anestezirati veći deo tkiva ili pak direktno i prostor kičmene moždine (intraspinalna ili intralumbalna primena)
Često se sa lokalnim anesteticima kombinuje adrenalin. To je zbog toga što je adrenalin vazokonstriktor (sužava krvne sudove i time smanjuje protok krvi kroz to područje), a razlog tome je što se smanjenjem protoka krvi kroz područje gde je lokalni anestetik injektiran isti manje uklanja protokom krvi. Time je produženo delovanje lokalnog anestetika. Osim toga, lokalni anestetici su izrazito toksični lekovi i smanjenjem njihova ulaska u krvotok smanjena je verovatnoću pojave neželjenih dejstava.
Lidokain
Lidokain je intetesantan lokalni anestetik jer nije samo lokalni anestetik. On je i antiaritmik! Naime, ako se primeni injektiranjem u tkivo ili u blizini nerava tada je lokalni anestetik. Ali ako ga primenimo intravenski tada se on ponaša i kao anestetik i kao antiaritmik.
Koristi se za anesteziranje nerava kod rutinskih operacija ili kao antiaritmik kod infarkta srčanog mišića ili kod operacija na srcu.
Lidokain + adrenalin
Ova kombinacija se pak ponaša samo kao lokalni anestetik a primenjuje se kod rutinskih operacija gde nije potrebna opšta anestezija ali i u stomatologiji za dentalnu anesteziju.
Prilagodjeno na srpski sa sajta farmakologija.com